VELA'NIN SINIRLARI

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
VELA'NIN SINIRLARI

Müşriklere dostluk göstermek üç şekildedir:

1- Hem zahiri hem de batini anlamda onlarla uyum içinde olan ve onların dediklerini yapan, onlara meyledip onları gönülden seven bir kimse İslam'dan çıkmış ve kafir olmuştur, ikrah altında olsun veya olmasın birşey değişmez; çünkü o her bakımdan kafir ve müşrikleri benimsemekte ve onlarla uyum içinde hareket etmektedir.

Allah (c.c.) bu kimseler hakkında şöyle buyuruyor:

"...Fakat kalbini kafirliğe açarsa, işte Allah'ın gazabı bunlaradır ve onlar için büyük bir azap vardır."

(Nahl: 16/106)

2- Görünürde müşriklere karşıymış gibi dururken, kalben onları seven kimse de kafirdir. Bu kimse görünürde İslam ile amel ettiğinden dolayı malını ve canım güvenceye almış olur; fakat aslen münafıktır.

3- Kalben 'onlara karşı olmakla birlikte, görünürde onlara katılan kimseler: Bunlar için iki durum vardır:

a- Kişinin işkenceye tabi tutulması ya da ölümle tehdit edilmesi durumunda (ikrah altında) zahiren kafir ve müşriklere muvafakat etmesi caizdir. Ancak görünürde böyle davranırken kalbinin imanla dolu olması ve ellerinden kurtulduğu anda imanını açıklaması gerekir. Nitekim aynı durum Ammar b. Yasir'in de başına gelmişti. Bunun üzerine şu ayet nazil oldu:

"Kalbi imanla dolu olduğu halde inkara zorlanan hariç, kim iman ettikten sonra Allah'ı inkar ederse..."

(Nahl: 16/106)

Allah (c.c.) şöyle buyuruyor:

"...Ancak kafirlerden gelebilecek bir tehlikeden sakınmanız başkadır..."

(Al-i İmran: 3/28)

İbni Kesir de Al-i İmran Suresinde bu ayeti tefsir ederken buna dikkat çekmiştir.

b- Kalben onlara karşı olmakla birlikte (geçerli bir ikrar söz konusu olmadığı halde), sırf liderlik makamını korumak için, malına, ülkesine ya da çoluk çocuğuna zarar gelmesinden korktuğu için ya da bunun gibi şeyler sebebiyle görünürde onlara muvafakat etmesi küfürdür, böyle yapan kimse de mürteddir. Müşrik ve kafirlere karşı içten içe nefret duyması, onların sevmemesi kendisine bir yarar sağlamaz.

Allah (c.c.) böyle kimseler hakkında şöyle buyuruyor:

"Bu azap, onların dünya hayatını ahirete tercih etmelerinden ve Allah'ın kafirler topluluğunu hidayete erdir-memesinden ötürüdür."

(Nahl: 16/107)

Onları küfür işlemeye sevk eden şey cehaletleri, kinleri ya da batılı sevmeleri değildir. Onları böyle bir sona götüren şey, dünyayı tercih etmeleri ve dünyayı ahiretten üstün tutmalarıdır.

Birçok kimsenin mazeret olarak ileri sürdüğü şeyler, şeytanın kendilerini aldatması ve batılı süslü göstermesinden başka birşey değildir. Bunun sebebi, şeytanın dostlarının, bu gibi kimseleri aslı olmayan korkularla korkutmalarıdır. Böyle davrananlar, görünürde müşriklere muvafakat etmenin caiz olduğunu, onlara boyun eğmek için bu korkuların yeterli olduğunu kabul edip bunu cahil halka gerçek bir ikrah hali gibi göstermeye çalıştılar. Halbuki alimler, gerçek zorlamanın mahiyetini açıklamışlardır.

Şehülislam İbni Teymiyye (r.h.) şöyle diyor: "Mezheplerin bu konudaki görüşlerini ve kişiye yapılan zorlamanın şiddetine göre ikrahın farklılık arzettiğini açıkladıktan sonra şunu da belirtelim ki; hibe ve benzeri konularda geçerli olan zorlamalar, küfür sözlerini söyleyebilmek için yeterli kabul edilmez. Çünkü Ahmed b. Hanbel'in de birçok yerde delilleriyle bildirdiği gibi: İkrah sözle olduğunda geçerli olmayıp ancak küfre zorlanan kimsenin eziyet ve işkenceye tabi tutulması veya özgürlüğünün sınırlanması gibi durumlarda geçerlilik kazanır.

Ahmed b. Hanbel'in sunduğu delillerden biri şudur: Eğer bir kadın, kendisini boşamasından ya da kötü muamelede bulunmasından korktuğu için kocasına mehrini 'bağışlarsa, kadının bundan dönmeye hakkı vardır. Çünkü kocası kadını zor altında bırakmıştır. Bu durumda boşanma korkusu veya kötü muamele göreceği endişesi, onun için geçerli bir zorlama kabul edilir. Ancak bu gibi durumlar küfür işlemek için ikrah sayılmaz.

Yine esir olan bir kimsenin, kafirlerin, kendisiyle, evlenmek istediği kişinin arasına girerek, onun evlenmesine engel olacaklarından korkması da bu kimsenin küfür sözü söylemesini mubah kılmaz.

Özetlemek gerekirse; sadece sözle yapılan baskı altında küfrü gerektiren bir sözü söylemek caiz olmayıp ancak işkence, dövme veya öldürme gibi fiili tehditlerle caizlik kazanır. Çünkü sadece sözle yapılan baskı zorlama sayılmaz. Daha önce de ifade edildiği gibi; kafirlerin kendisi ile hanımı arasında bir engel oluşturmaları da bir zorlama değildir.

Bu gerçekler anlaşılıp halkın içinde bulunduğu durum göz önünde tutulduğunda,

Rasulullah'ın (s.a.v.) şu hadisi daha da anlam kazanacaktır:

"İslam garip başladı, yine başladığı gibi garipliğe dönecektir."

( Müslim İman: 232, Tirmizi İman: 13, İbni Mace Fiten: 51, Darimi Rikak: 43, Ahmed: 1/398, 4/73.)